Op 22 november 1867 werden in Manchester drie mannen opgehangen die veroordeeld waren voor de moord op een politieman. Ze waren lid van de Irish Republican Brotherhood, of de Fenians, een geheime Iers-Amerikaanse organisatie die geweld niet schuwde in haar streven naar Ierse onafhankelijkheid.

In het eerste hoofdstuk van De weigeraar van de Engelse schrijver Ian McGuire wordt dit historische feit op een pakkende manier geëvoceerd. 'Een lang ogenblik staan de drie mannen naast elkaar onder de zware eiken balk, los van elkaar maar toch verbonden als ruw gemodelleerde kariatiden en dan, opeens, zijn ze met een overrompelende snelheid verdwenen.'

Wat volgt is spannende fictie van de beste soort. Twee mannen jagen elkaar op. In de ene hoek staat de Ierse politieman James O'Connor die naar Manchester is gedetacheerd om jacht te maken op de Fenians. Langzaam wordt duidelijk dat hij niet zomaar is overgeplaatst, maar dat hij een diep trauma heeft en vecht tegen een alcoholverslaving. Hij is 'de weigeraar' die steeds weer neen moet zeggen tegen de drank, maar die zich ook constant moet verantwoorden omdat hij niet de kant van zijn 'Ierse broeders' heeft gekozen.

In de andere hoek staat Stephen Doyle, een Ier die, nadat hij heel zijn familie verloor, naar de VS trok en daar vocht in de burgeroorlog. Hij moet het geheime wapen worden waarmee de Fenians wraak nemen voor de terechtstelling van de drie 'Martelaren van Manchester'.

Wat volgt is een prachtig geschreven kat-en-muisspel tussen O'Connor en Doyle dat begint in de groezelige steegjes van Manchester en Liverpool en acht jaar later eindigt in Californië. Naarmate ze elkaars geschiedenis leren kennen, beseft zowel O'Connor als Doyle dat ze haast gelijken zijn die, als het net even anders had uitgedraaid, collega's hadden kunnen zijn in plaats van tegenstanders. Wat verschilt is hun loyaliteit die van hen gezworen vijanden maakt. Beiden beseffen dat die strijd pas eindigt als een van hen sterft.

De weigeraar is een prachtige misdaadroman waarin Ian McGuire een klassieke verhaallijn over een jager en zijn prooi op een prangende manier secuur heeft uitgewerkt. De kracht van de roman zit ook in de sobere maar suggestieve beschrijvingen van het harde leven in de gribussen van de negentiende-eeuwse Noord-Engelse industriesteden. ­Charles Dickens zou terecht trots en een tikkeltje jaloers zijn op het werk van deze verre nazaat.

Vertaald door Luud Dorresteijn, Cargo, 344 blz., 20,99 € (e-boek 11,99 €). Oorspronkelijke titel: 'The abstainer'.

Verberg tekst

In 1867 worden in Manchester drie leden van de Fenians opgeknoopt voor de moord op een Britse politieman. De Fenians zijn een Iers geheim broederschap dat de Britse heerschappij over Ierland wil beëindigen. Het is al langer onrustig in de industriestad, waar veel Ieren voor een hongerloon werken en door de Britten met minachting worden behandeld. Stephen Doyle, een veteraan van de Amerikaanse Burgeroorlog, wil in naam van de Fenians korte metten maken met verraders in eigen rangen. Daarnaast plant hij een moordaanslag op de burgemeester van Manchester. James O’Connor is een Ierse politieman die het politiekorps van Manchester heeft vervoegd om de Fenians te bestrijden. Doyle en O’Connor beginnen in de overbevolkte en stinkende – gevoelige neuzen zijn gewaarschuwd – grootstad een strijd op leven en dood.

Ian McGuire duikt na zijn debuut ( Het noordwater uit 2017) opnieuw de negentiende eeuw in. Hij combineert sociale en politieke geschiedenis met een flinke brok spanning en geweld. Zijn personages zijn krachtig en kwetsbaar, geslepen en meedogenloos, maar ook in staat om hun eigen motieven in vraag te stellen. McGuire is bovendien een uitmuntende schrijver. De scènes waarin Doyle en O’Connor met elkaar en vooral met zichzelf de ultieme confrontatie aangaan, zijn van een overweldigende schoonheid.

****

Cargo (oorspronkelijke titel: The Abstainer), 344 blz., € 20,99.

Verberg tekst

Tijdens de aardappelhongersnood in Ierland in 1867 was men in Engeland bang voor aanslagen door de Fenians, Ierse vrijheidsstrijders. Stephen Doyle, een Ierse emigrant keert vanuit Amerika terug naar Manchester, waar veel Ieren wonen, om een aanslag te plegen. Tegenover hem staat James O’Connor, een politieman uit Dublin, die aan de drank is geraakt en in Manchester een laatste kans krijgt. Hij hoort over een geplande aanslag en probeert die te voorkomen. De aanslag mislukt, maar er worden politiemensen gedood. O’Connor staat onder verdenking, neemt ontslag en reist Doyle achterna naar Amerika om wraak te nemen. De sfeer in Manchester wordt raak getroffen, waarbij het wantrouwen onder de Ierse inwoners onderling een rol speelt. Met verraders maakte men korte metten. Ook discriminatie door de Engelsen speelt een voorname rol. O’Connor is een boeiend personage, veel meer dan Doyle die, hoewel hij de bevelen geeft, toch een rol op de achtergrond speelt. Helaas haalt het slot van deze verder boeiende roman het niet bij de rest, alsof de schrijver moest zoeken naar een bevredigend einde. De Engelse auteur (1964) schreef eerder o.a. 'Het noordwater'. Verberg tekst